کمبود فضای سبز در تهران یکی از معضلات این شهر بزرگ است که به دلیل حجم بالای ساخت وساز و تعداد زیاد جمعیت این مشکل بیشتر به چشم می‌آید. لایحه کمربند سبز تهران دو دهه است در‌دستور کار قرار مجلس قرار داشته، اما هنوز در انتظار تصویب است. در این خصوص مجلس ، فروردین‌ماه امسال در جریان بررسی لایحه هوای پاک، دو مصوبه مهم ایجاد حریم سبز و كمربند سبز شهری و افزایش سرانه فضای سبز حداقل 15متر را در شهرهای بالای 50هزار نفر تصویب کرد. درواقع این دو مصوبه تلاشی برای كاهش آلودگی‌های محیطی و هوا و زیست‌پذیرتر كردن شهرهای كشوراست. در حالی‌که در‌بسیاری از مناطق تهران این توازن برقرار نیست و کمبود فضای سبز به طور آشکار دیده می‌شود.
میزان فضای سبز شهر
از میان 1240 شهرداری كشور هم‌اكنون بالغ بر 300 شهر كشور بالای 50هزار نفر جمعیت دارند و بیش از 60 شهر كشور نیز دارای جمعیتی بیشتر از 150هزار نفرهستند. برهمین اساس باید برای بیش از 300شهر كشور برنامه‌ریزی به‌منظور توسعه سرانه فضای سبز شهری و طرح كمربند سبز به اجرا درآید. اما شرایط کلانشهر تهران ویژه است و به دلیل آلودگی هوا، افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی باید به این مورد رسیدگی شود اما مدت‌هاست که شورای شهر و مجلسی‌ها در‌این مورد تصمیمگیری می‌کنند و به نتیجه‌ای نرسیدند. براساس اعلام علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در دهه‌های اخیر شاهد پیشرفت و توسعه سبز در کلانشهر تهران بوده‌ایم به طوری که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تنها سه پارک جنگلی سرخه‌حصار، چیتگر و لویزان با مجموع مساحتی حدود دو هزار و ۹۰۰۰ هکتار به‌عنوان کمربند سبز شهر تهران شناخته می‌شد، اما در سه دهه اخیر، مساحت کمربند سبز شهر تهران به ۳۹ هزار و ۱۳۲ هکتار تاکنون رسیده است، یعنی در طرح توسعه کمربند سبز بیش از ۱۰ برابر افزایش داشته‌ایم. به گفته وی در بخش درون شهری تعداد بوستان‌ها تا‌قبل از انقلاب اسلامی ۷۵ بوستان بود، اما هم‌اکنون این تعداد به بیش از ۲ هزار و ۲۱۱ بوستان رسیده و سرانه فضای سبز از یک مترمربع به 45/۱۶ مترمربع افزایش یافته است. در بخش فضای سبز درون شهری شامل بوستان‌ها، رفیوژها، میدان‌ها، لچکی‌ها، حواشی بزرگراه‌ها و درختان معابر نیز به مساحت ۱۴ هزارهکتار دست یافته‌ایم و مجموع مساحت فضای سبز درون شهری و برون شهری به بیش از ۵۳ هزارهکتار رسیده است. با این آمار نباید نگران وضعیت فضای سبز تهران باشیم اما حجم ساخت و ساز در شهر و افزایش جمعیت را نمی‌توان فراموش کرد.
مشکلات جدید پایتخت
در همین راستا احمد دنیامالی، رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در جلسه علنی سوم مردادماه شورای تهران با انتقاد از اینکه رشد شهرهای جدید به گونه‌ای است که به حریم شهرها به ویژه تهران تجاوز شده و مشکلاتی را برای مناطق جنوب تهران به ویژه 18، 19 و20 ایجاد کرده است، اعلام کرد: در 15سال اخیر شهرهای حومه تهران رشد فزآینده‌ای داشته و تعداد سکونتگاه‌های غیررسمی افزایش یافته است. طبق اظهارات وی موضوع کمربند سبز تهران دو‌دهه است که در دستورکار قرار دارد و موضوع حائز اهمیتی است، این لایحه می‌تواند در اجرای طرح کمربند سبز در شهر تهران مؤثر باشد. به گفته دنیامالی این لایحه هم‌اکنون در کمیسیون‌های شورا در دست بررسی است و پیشنهاد می‌شود هرچه سریع‌تر این لایحه در شورا به تصویب برسد. البته پس تصحیح و تصویب باید در شورای عالی شهرسازی نیز به تصویب برسد. در صورتی که این اقدام انجام نشود و به تعویق بیفتد در آینده شهر تهران به شهرک‌های اطراف متصل خواهد شد.
با رشد شهرک‌ها در اطراف تهران و بالارفتن حجم سازه‌ها، شهر با کمبود کمربند سبز روبروست کارشناسان معتقدند که تهران به عنوان شهری که در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد نیازمند توسعه فضای سبز شهری است تا مردم بتوانند در این فضای سبز با آرامش و امنیت زندگی سالمی داشته باشند. یکی از مشکلات اساسی پایتخت مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا بوده که با گستردگی شهر رو به افزایش است و باید فکری به حال آن کرد.
تسریع در رسیدگی به لایحه
توسعه کمربند سبز در پایتخت باید در دستور کار قرار گیرد، زیرا باعث کاهش آلایندگی هوا، بهتر شدن آب و هوا، کاهش دما و زیبایی بصری پایتخت می‌شود و از توسعه نامتوازن و غیراصولی شهر، حاشیه نشینی و زمین‌خواری جلوگیری می‌کند. فریده اولادقباد ، نایب رییس مجمع نمایندگان استان تهران نیز در این زمینه عنوان کرده است که توسعه کمربند سبز راهکار موثری برای مقابله با گرد و غبار است و باید از گونه‌های گیاهی سازگار و ماندگار با شرایط اقلیمی پایتخت برای توسعه کمربند سبز استفاده کرد، درواقع کمربند سبز مناطق حاشیه‌ای شهر را در بر گرفته و از رشد حاشیه نشینی جلوگیری می‌کند. به گفته وی، حاشیه مناطق یک، چهار، پنج، 20و21 نیازمند گسترش فضای سبز است، جمعیت سکونتگاه‌های حریم پایتخت در فواصل سال‌های 65 تا 85 ، حدود 200 درصد افزایش یافته است و تهران نیز با افزایش 30 درصدی روبرو بوده است. بنابراین امکان‌سنجی ایجاد کمربند سبز به عنوان یکی از سیاست‌های محدود‌سازی رشد شهری در محدوده حریم شهر تهران باید مورد توجه جدی قرار گیرد. البته اولادقباد معتقد است با وجود طرح‌های مختف و افزایش سرانه فضای سبز در تهران باز هم با کمبود مواجه‌ایم. میانگین سرانه فضای سبز در پایتخت پانزده و نیم متر است اما این سرانه در مناطق مختلف پایتخت متفاوت بوده به گونه‌ای که در برخی مناطق مانند منطقه 10 تراکم جمعیت متناسب با فضای سبز نبوده و تعادل و توازن در میزان فضای سبز وجود نداشته و باید افزایش یابد.
همچنین بنا به اعلام علی محمد شاعری، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس سرانه فضای سبز تهران بیش از 15 متر مربع بوده و باید تا پایان برنامه ششم به 18 مترمربع برسد. توسعه کمربند سبز تهران عاملی موثر در جلوگیری از زمین خواری و رانت خواری است و معمولا در‌هر جایی که فضای سبز وجود دارد توسعه کمربند سبز اقدام بسیار مهمی در جهت جلوگیری از تخریب محیط‌زیست شهری، رشد بی‌رویه شهر و حاشیه‌نشینی است.
اما قاسم میرزایی نیکو، عضو مجمع نمایندگان استان تهران به خطر افتادن منافع مالی افراد و گروه‌های پرنفوذ و خاص را از جمله عوامل سد راه تعیین تکلیف و تصویب لایحه کمربند سبز تهران دانست. براساس اعلام وی، به طور قطع کمربندسبز تهران یکی از دستورالعمل‌ها و موضوعات مطروحه مجمع نمایندگان تهران در جلسه با شورای شهر پنجم خواهد بود و با اراده‌ای قوی در جهت عملیاتی کردن توسعه کمربند سبز و تعیین تکلیف لایحه مورد نظر گام خواهیم برداشت.
در همین خصوص علی اکبری، نماینده مردم شیراز در مجلس از عدم تعیین تکلیف لایحه کمربند سبز تهران انتقاد کرد و تصویب این لایحه در مقابله با تصرفات غیرقانونی و تلطیف هوای آلوده پایتخت بسیار موثر دانست. طبق گفته وی، مردم پایتخت بخش عمده‌ای از سال را با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند از این رو بهبود وضعیت هوای پایتخت نیازمند توجه به توسعه فضای سبز است که مانعی جدی در تغییر و رشد کاربری، تراکم فروشی و زمین خواری است.
هرچند در زمینه توسعه کمربند سبز تلاش‌های زیادی انجام شده است اما در حال حاضر کافی نیست. بنا به گفته نمایندگان مجلس لایحه کمربند سبز پایتخت باید به طور جدی در دستورکار مجلس و شورای پنجم شهر تهران قرار گیرد تا با توسعه فضای سبز در شهر و اطراف آن از بسیاری از مشکلاتی که امروزه شهروندان تهرانی با آنها سروکار دارند، کاسته شود.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی یابند.